به گزارش رمز من به نقل از ایسنا و به نقل از گیزمگ، شما هرچه زودتر یك گونه تهاجمی موجود را در محیط خود بشناسید، شانس بیشتری برای كنترل آنها، پیش از آن كه غیر قابل كنترل شوند، دارید.
با توجه به این موضوع، محققان دانشگاه ایلینوی به تازگی با كشف DNA موجود در آب دریاچه، حضور گونه ای از سبدك مهاجم آب شیرین را كشف كردند. سبدك نام یك سرده از راسته صدف های سفت پوسته است.
دانشمندان با همكاری دانشگاه رایس، دانشگاه نوتردام و دانشگاه نوادا، آزمایش eDNA كه مخفف "DNA محیطی" است و اشاره به یك DNA دارد كه به صورت مواد دفعی و مواد زیستی به محیط زیست وارد می گردد را انجام دادند.
اریك لارسون، یكی از بوم شناسان آبزی، می گوید: این یك ابزار در حال ظهور است كه می تواند در تشخیص گونه های نادر در بعضی موارد، نسبت به برخی از روشهای سنتی بررسی و زمینه یابی ما بهتر باشد. DNA های زیادی در یك دریاچه یا یك رودخانه به صورت شناور وجود دارد و اگر بتوانیم آن را بگیریم و شناسایی كنیم، می تواند ما را در مورد موجودات حاضر، از جمله گونه های مهاجم، آگاه كند.
به این ترتیب، محققان از این فناوری برای جستجوی DNA یك نوع حلزون كوچك موسوم به "سبدك"( Corbicula) استفاده كردند.
این گونه بومی شرق آسیا است و در سراسر اروپا و آمریكا گسترش یافته است. این موجودات گاهی اوقات خیلی زیاد می شوند، در حدی كه لوله ها را مسدود می كنند و در نتیجه زیرساخت ها را از بین می برند.
11 دریاچه و بركه موجود در كالیفرنیا و نوادا آزمایش شدند و DNA این موجود در 4 دریاچه كه قبلا شناخته شده بود، یافت شد و در هفت دریاچه دیگر كه وجود آن تابحال گزارش نشده بود، یافت نشد.
لارسون می گوید: چون ما اكنون می دانیم كه آزمایش eDNA به خوبی كار می كند، می خواهیم آن را در بعضی مسائل دیگر بكار ببریم. آیا بهترین زمان سال جهت استفاده از eDNA برای شناسایی این مهاجم وجود دارد؟ اگر ما نمی توانیم DNA آنها را در زمستان پیدا كنیم، آیا در تابستان افزایش می یابد؟ آیا سیل ها مقدار زیادی از DNA را جابجا می كنند و باعث شناسایی آسان گونه های مختلف می شوند یا آنها را رقیق می كند؟
"گونه مهاجم" به موجود زنده ای گفته می گردد كه از پیش در یك زادبوم حضور نداشته و با معرفی شدن به آن زادبوم سبب بر هم خوردن نظم طبیعی آن و تولید خسارت های اقتصادی، محیط زیستی یا بوم شناختی می گردد.
"گونه مهاجم" به علت آنكه تعلقی به زادبوم معرفی شده به آن ندارد، می تواند گونه های رقیب را كنار بزند و مانع از رشد و زایش دیگر گونه هایی شود كه به صورت طبیعی در آن منطقه زندگی می كرده اند.
البته تمام گونه های غیربومی زیان بار نیستند. گاهی گونه های غیربومی به خوبی جذب اكوسیستم شده و موقعیتی مثل گونه های بومی پیدا می كنند. مثل ماهی قرمز كه در آمریكا یك گونه غیربومی است و به خیلی از پهنه های آبی وارد شده اما هیچ وقت جمعیت آن بیش از حد افزایش پیدا نكرده است.
ممكن است بعضی از گونه ها حتی مفید هم باشند؛ برای مثال معرفی حدود 20 نوع سوسك سرگین غلطان به استرالیا انفجار جمعیتی مگس ها را مهار كرده و باعث جمع آوری فضولات دامی و باروری بیشتر خاك هم شد.
از طرف دیگر تعیین دقیق مفید و یا مضر بودن گونه هم مورد بحث است. ماهی كپور برای پرورش ماهی به خیلی از نقاط دنیا معرفی شده و با ورود به آب های طبیعی باعث از بین رفتن خیلی از ماهی های بومی و برهم خوردن تعادل زیستی در محیط آبی شده اما صید آن از نظر اقتصادی منافعی به دنبال داشته است.
هر كدام از گونه های مهاجم صدمه های مخصوص به خویش را دارند. بعضی از آنها ممكن است زنجیره غذایی یك اكوسیستم را به هم بریزند. برای مثال شانه دار دریایی مهاجم بر اثر فعالیت های انسانی وارد دریای خزر شده و به علت نداشتن دشمن طبیعی جمعیت آن بسیار افزایش پیدا كرده است.
این حیوان از پلانكتون های جانوری تغذیه كرده و جمعیت این پلانكتون ها را به شدت كاهش داده است. از آن جا كه پلانكتون ها غذای اصلی ماهی كیلكا و تمامی بچه ماهی ها هستند، شمار كیلكاها كاهش چشمگیری داشته و از آن جا كه كیلكا مهمترین غذای اغلب جانوران گوشتخوار دریا مثل ماهیان خاویاری، ماهی سفید وفك دریای خزر است، به جمعیت این گونه ها هم صدمه رسیده است و بدین سان كل زنجیره غذایی دریا با اختلال مواجه شده است.
گونه های مهاجم ممكن است عملكرد اكوسیستم را هم تغییر دهند. برای مثال گیاه علفی برومیوس تكتوریوم الگوی آتش سوزی و گیاه اسپارتینا آلترنیفلورا بازیافت مواد مغذی در خاك و گیاه تمر هندی هیدرولوژی را در اكوسیستم هایی كه به آن وارد شده اند، تغییر داده اند.
همینطور گونه هایی كه خویشاوند بسیار نزدیك گونه بومی باشند ممكن است با آن دورگه بدهند و اثرات نامطلوب دورگه گیری به كاهش جمعیت و انقراض گونه بومی منجر شود.
برای مثال در كالیفرنیا گیاه اسپارتینا آلترنیفلورا با استفاده از دورگه گیری اسپارتینا فولیوسا را در خطر انقراض قرار داده است.
گونه های مهاجم از گیاهان تا جانوران و از تك سلولی ها تا مهره داران پیچیده را در برمی گیرد. برای نمونه موش صحرایی سیاه كه جانوری نابومی در جنگل های حرا است، با خوردن تخم پرندگان بومی و مهاجر خویش را به بالای هرم غذایی رسانده و سبب بر هم خوردن نظم طبیعت در این جنگل ها شده است.
میزان خسارات گونه های غیربومی بر اقتصاد جهانی 1400 میلیارد دلار در سال برآورد می گردد.
این تحقیق به تازگی در مجله Management of Biological Invasions انتشار یافته است.