مركز پژوهش های مجلس پیشنهاد داد؛

چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی برای شهرهای کشور تدوین شود

رمز من: مرکز پژوهش های مجلس اصرار کرد سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در وزارت کشور ملزم است در اجرای وظایف قانونی خود چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی را برای شهرها با سطوح و مقیاس های مختلف تدوین کند.

به گزارش رمز من به نقل از مهر، مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با عنوان «پیش درآمدی بر تحقق بخشی به مدل بلوغ شهر هوشمند در ایران» تصریح کرد: سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در وزارت کشور ملزم است در اجرای وظایف قانونی خود چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی را برای شهرها با سطوح و مقیاس های مختلف تدوین کند. خلاصه مدیریتی شهر هوشمند استفاده از فناوری بهویژه فناوری اطلاعات برای بهبود زندگی شهری از جنبه های مختلف و رفع چالش های شهری است. چالش های شهری با عنایت به عوامل مختلف اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی از یک شهر به شهر دیگر متفاوت می باشد، اما فناوری های نوین توانش های مشترک دارند و مسائل مشترک نیز میان شهرها وجود دارند که استفاده از تجربیات ابتکارات هوشمند شهری را به امری سودمند مبدل کرده است. بدین جهت مفهوم بلوغ شهر هوشمند برای این به وجود آمده که به هدفگذاری ها و برنامه ریزی های شهر هوشمند چارچوبی بدهد که علاوه بر تمرکز بر مشکلات منطقه ای از تجربیات جهانی نیز بهره گرفته شود و امکان همکاری میان شهرها را افزایش دهد. شهر هوشمند پایدار، شهری نوآورانه است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر ابزارها برای بهبود کیفیت زندگی، بهینگی عملیات های شهری، خدمات و رقابتی بودن استفاده می نماید، در حالیکه اطمینان حاصل می کند که شهر قادر به تامین نیازهای حال حاضر و نسل های آینده در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فرهنگی خواهد بود. سنجش میزان هوشمندی یکی از این چالش هایی است که در حوزه توسعه شهر هوشمند وجود دارد. فاکتورهای کلیدی عملکرد برای اندازه گیری و مقایسه درجه بلوغ شهر هوشمند حائز اهمیت هستند. اتحادیه بین المللی مخابرات، اتحادیه ای برای شهرهای پایدار هوشمند را برای استانداردسازی و انتشار یک مجموعه فاکتورهای کلیدی عملکرد برای اندازه گیری توسعه شهر هوشمند از جنبه های مختلف تأسیس کرده است. بدین جهت برای سنجش سطح هوشمندی شهرها از مدل تدوین شده توسط این اتحادیه استفاده می شود. در مدل بلوغ شهر هوشمند پایدار اتحادیه بینالمللی مخابرات از نقطه نظر راهبرد، زیرساخت، داده، خدمات و برنامه های کاربردی، ارزیابی و عملکرد فاکتورهای کلیدی به شرح زیر توسعه پیدا می کند: راهبرد: در سطح یک راهبرد تدوین می شود، در سطح دوم ابتکار عمل های شهر پایدار هوشمند با راهبرد هم راستا شده و در سطح سوم ارزیابی ابتکار عمل های شهر پایدار هوشمند انجام می شوند، در سطح چهارم شاخص کلیدی عملکرد روشی برای سنجش میزان خوب بودن عملکرد افراد و یا در سطح کلان تر میزان خوب بودن عملکرد سازمان و یا یک واحد سازمانی است. در بحث هوشمندسازی هم این شاخصها می توانند برای سنجش شهرها با معیارها و استانداردهای بین المللی مورد بهره برداری قرار گیرند. هنگام اندازه گیری موفقیت یک نوآوری در شهر هوشمند، فاکتورهای کلیدی می توانند موارد ساده و کمی و یا پیشرفت های کیفی پیچیده تر باشند. برای بهبود و یکپارچه سازی و همکاری راهبرد طراحی و در سطح پنجم بار دیگر قابلیت ها بهبود یافته و بهینه سازی صورت می پذیرد. زیرساخت: در سطح یک زیرساخت های کلیدی مانند انباره های داده و دسترسی به ارتباطات توسعه داده شده و در سطح دوم زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات بصورت مستقل اداره می گردند. در سطح سوم در دسترس پذیری زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات بهبود می یابد، در سطح چهارم زیرساخت بین حوزهای فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد و به قابلیت تعامل پذیری مجهز و در سطح پنجم توسعه مستمر زیرساخت صورت می گیرد. داده: در سطح یک جنبه های کلیدی در حوزه داده در راهبرد شناسایی و در سطح دوم در مورد هستی شناسی و روش شناسی، شناسایی، اخذ، سازماندهی و استفاده از داده توافق می شود. در سطح سوم داده بصورت مناسبی در سامانه ها و سکوها پردازش و ذخیره شده و در سطح چهارم داده باز در دسترس عموم قرار می گیرد. در سطح پنجم در حوزه اشتراک گذاری و استفاده و مبادله داده بهبود صورت می گیرد. خدمات و برنامه های کاربردی: در سطح یک راهبرد و اولویت ها برای خدمات و برنامه های کاربردی در سطح شهری شناسایی و در سطح دوم خدمات دامنه و برنامه های کاربردی به وسیله سیستم های مشخص اداره می گردند. در سطح سوم خدمات و برنامه های کاربردی به عموم عرضه شده و سپس نظارت بر عملیات برنامه های کاربردی و خدمات صورتگرفته تا عملکرد و کیفیت خدمات بهبود یابد. در سطح چهارم خدمات و برنامه های کاربردی بین حوزهای در دسترس عموم است و در سطح پنجم بهبود مستمر خدمات و برنامه های کاربردی با استفاده از فناوری های پیشرفته صورت می گیرد. ارزیابی: در سطح یک برنامه ارزیابی آماده و در سطح دوم خود ارزیابی از توسعه خدمات و زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد. در سطح سوم ارزیابی رضایت کاربران انجام و در سطح چهارم تخمین رضایت ذینفعان مدنظر قرار می گیرد و در سطح پنجم فرایندهای بررسی نظام مند با کنش های متناظر تدوین می شود. عملکرد فاکتورهای کلیدی: در سطح یک فاکتورهای کلیدی عملکرد میانی در راهبرد شهر پایدار هوشمند و مقادیر خط مبنای فاکتورهای کلیدی شناسایی می شوند. در سطح دوم، سوم و چهارم اهداف فاکتورهای کلیدی عملکرد برای هر سطح به دست خواهد آمد و در سطح پنجم اهداف بلندمدت فاکتورهای کلیدی عملکرد محقق خواهند شد. بدین سبب سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در وزارت کشور ملزم است در اجرای وظایف قانونی خود چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی را برای شهرها با سطوح و مقیاس های مختلف تدوین کند. پس در جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی می تواند اجرای ماده ۶۲ قانون شهرداری ها مصوب ۱ ۳۳۴را در جهت تدوین و ابلاغ چارچوب مدل بلوغ شهر هوشمند بومی به شهرداریها از وزارت کشور مطالبه کند. چارچوب بلوغ شهر هوشمند اتحادیه بین المللی مخابرات: اتحادیه بین المللی مخابرات با تاکید بر استاندارد ایزو ۳۷۱۵۳ سال ۲۰۱۷ با عنوان «زیرساخت های جوامع هوشمند ـ مدل بلوغ جهت تخمین و بهبود»، چارچوب بلوغ شهر هوشمند را توسعه داده است. بر طبق استاندارد ایزو ۳۷۱۵۳ سه جنبه محیط زیست، اجتماع و اقتصادی سه بُعد پایداری مفهوم سازی شده اند. تعداد مراحل بلوغ نیز در استاندارد ایزو ۳۷۱۵۳ در پنج مرحله بیان شده و از این نظر اتحادیه بینالمللی مخابرات سطوح بلوغ را در پنج مرحله تدوین کرده است. اتحادیه بین المللی مخابرات نیز پایداری یک شهر هوشمند را از سه جنبه تعریف کرده است: ۱. توانایی اقتصادی آن در تولید درآمد و اشتغال برای معاش شهروندان ۲. تضمین عدالت در عرضه رفاه اجتماعی (ایمنی، سلامت، آموزش و از این قبیل) به شهروندان فارغ از سطح درآمد و نژاد و جنسیت ۳. صیانت از محیط زیست فعلی و کیفیت و توانایی بازتولید منابع طبیعی که در نهایت حکمرانی شهری که به مفهوم حفظ شرایط اجتماعی پایداری، مردم سالاری، مشارکت و عدالت است را محقق خواهد نمود. شهر هوشمند پایدار، شهری نوآورانه است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر ابزارها برای بهبود کیفیت زندگی، بهینگی عملیات های شهری، خدمات و رقابتی بودن استفاده می نماید، در حالیکه اطمینان حاصل می کند که شهر قادر به تامین نیازهای حال حاضر و نسلهای آینده در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فرهنگی خواهد بود. هدف از ایجاد مدل بلوغ شهر هوشمند پایدار هدف این مدل بلوغ این است که به شهرها و همه ذینفعان مرتبط کمک کنند که از مدل بلوغ برای توسعه زبان واحدی در راستای بهبود تعاملات درون و برونشهری استفاده نمایند. بدین ترتیب میتوان راهبردهای توسعه شهری را توسعه و استفاده از فناوری های نوین و نوظهور را تشویق و ارتقا داد. برخی از اهداف مدل بلوغ شهر هوشمند پایدار به شرح زیر است: توصیف اهداف عمومی شهر هوشمند پایدار همزمان با به رسمیت شناختن این مساله که این اهداف می تواند از یک شهر به شهر دیگر متفاوت باشد. تخمین وضعیت فعلی در توسعه شهرهای هوشمند پایدار. کمک بصورت بندی یک راهبرد توسعه و ترسیم سنگ محک های ضروری. تسهیل یادگیری از چالشها و بهترین اقدامات در حوزه توسعه شهرهای هوشمند پایدار. کمک به شهرها برای خودارزیابی و اشتراک نتایج ارزیابی با دیگر شهرها. گرچه اتحادیه بین المللی مخابرات روش شناسی تشریحی را برای تخمین بلوغ شهرها پیشنهاد نداده و هر شهری باید با عنایت به شرایط خود، روش شناسی تشریحی تخمین بلوغ را ترسیم کند. اما اطلاع از رئوس این روش شناسی می تواند به نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ارزیابی برنامه های شهری هوشمند کمک نماید. بدین سبب در بخش بعدی ابتدا ابعاد سه گانه بلوغ شهر هوشمند معرفی و سپس سطوح پنجگانه بلوغ شهر هوشمند پایدار تشریح می شود: ابعاد سه گانه بلوغ شهر هوشمند پایدار ابعاد سه گانه بلوغ شهر هوشمند پایدار شامل سه جنبه اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی است که در ذیل هرکدام از این جنبه ها به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند. ۱. بلوغ از جنبه اقتصادی: این بخش برای این منظور استفاده می شود که ارزیابی شود که شهر هوشمند پایدار چگونه اقتصاد محلی را شکوفا می کند و اشتغال را برای معیشت شهروندان بهبود می بخشد. بُعد اقتصادی می تواند شامل و نه محدود به این موارد شود: زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ نوآوری؛ اشتغال؛ تجاری (تجارت الکترونیکی و واردات و صادرات)؛ بهره وری؛ زیرساخت فیزیکی (تأمین آب، برق، زیرساخت سلامت، حمل و نقل، زیرساخت جاده ای، ساختمانها و برنامه ریزی شهری و فضاهای عمومی)؛ بخش عمومی ۲. بلوغ از جنبه زیست محیطی این بُعد برای ارزیابی این مساله به کار می رود که شهر هوشمند پایدار چگونه از منابع طبیعی فعلی و همین طور کیفیت و قابلیت بازتولید آنها در سال های آینده حفاظت می کند. جنبه محیط زیستی می تواند شامل و نه محدود به این بحثها شود: کیفیت هوا؛ آب سالم و بهداشت؛ نویز (آلودگی صوتی)؛ کیفیت محیطی؛ تنوع زیستی؛ انرژی؛ ۳. بلوغ از جنبه اجتماعی این جنبه نیز در ارزیابی این امر که شهر هوشمند پایدار چگونه رفاه (ایمنی، سلامت، آموزش و مانند آن) شهروندان را تضمین می نماید و خدمات در رابطه با آن چگونه می تواند به رغم تفاوت در حوزه هایی همچون سابقه، نژاد و جنسیت خدمات مرتبط که بصورت عادلانه در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت، به کار می آید. جنبه اجتماعی می تواند شامل و نه محدود به این موارد شود: آموزش؛ بهداشت؛ ایمنی (امدادرسانی، وضعیت اضطراری، ایمنی عمومی و فناوری اطلاعات و ارتباطات)؛ اسکان؛ فرهنگ؛ همه شمولی اجتماعی سطوح بلوغ در این مدل شامل پنج سطح است که در هر کدام دستاوردهایی مدنظر است: الف) سطح اول بلوغ: - شهر راهبرد تشریحی برای برقراری ارتباط با ذینفعان کلیدی شامل ارزیابی بودجه، منابع و هزینه های در رابطه با توسعه شهر هوشمند پایدار را تدوین کرده است. - پیاده سازی راهبرد شهر هوشمند پایدار، هماهنگی و نظارت بر ابتکارات شهری، تسهیل هماهنگی و شناسایی هم افزایی بین ابتکارات یک مدیر عالی یا تیم مدیریتی مشخص شده دارد. - واژه شناسی های مشترک و مدل مرجع مشترک در رابطه با شهر هوشمند پایدار مورد توافق قرار گرفته است. - اولویت های توسعه شهر هوشمند پایدار در قالب حوزه های اولویتدار، فناوری ها و ابتکارات شناسایی شده اند. - یک طرح ارزیابی و اهداف فاکتور های کلیدی عملکرد برای هر سطح از بلوغ توسعه شهر هوشمند پایدار مشخص شده است. - مقادیر فاکتور های کلیدی عملکرد در عملکرد فعلی بهعنوان عملکرد پایه گردآوری و ثبت شده است. ب) سطح دوم بلوغ * برنامه توسعه زیرساخت طبق نقشه راه توسعه شهر هوشمند پایدار شهر مدنظر آماده است. * زیرساخت های کلیدی فناوری اطلاعات و ارتباطات پشتیبان ابتکارات شهر هوشمند پایدار شناسایی شدهاند. * زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات می توانند بصورت مستقل فعالیت کنند تا خدمات متنوع شهر هوشمند پایدار را عرضه کنند. * سوابق زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده و بصورت دوره ای بروزرسانی می شوند. خودارزیابی دورهای خدمات و زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات. * دستیابی به فاکتور های کلیدی عملکرد که در سطح دوم بلوغ شهر هوشمند پایدار در راهبرد شهر هوشمند پایدار تعیین شده است. ج) سطح سوم بلوغ - ادارات ذیل شورای شهر یا سازمانهای مجاز مشخص، شرکتهای بخش خصوصی، سکوها یا سامانه های مجزا برای مدیریت داده ها و منابع بوجود آورده اند. - دسترس پذیری خدماتی که از کانال های مختلف از قبیل برنامه های کاربردی تلفن همراه، درگاه های وب، سکوهای خدمات، پایانه های جوامع محلی. - بروزرسانی خدمات بوسیله بهبود عملکرد. - نظارت و تحلیل عملکرد برنامههای کاربردی برای بهبود عملکرد و کیفیت خدمات. - انجام تخمین دورهای رضایت کاربران برای جوامع هدف. - دستیابی به فاکتورهای کلیدی عملکرد که برای سطح سوم بلوغ در راهبرد شهر هوشمند طرح ریزی شده بود. د) سطح چهارم بلوغ * دستیابی به تعامل پذیری زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات * ایجاد هماهنگی میان زیرساختها، سامانه ها یا جوامع * عرضه کردن برنامه های کاربردی و سکوهای بین حوزه ای * در دسترس قرار دادن دادههای باز از منابع مختلف در دسترس عموم بصورت متناسب * تخمین دوره ای میزان رضایت ذینفعان و عرضه کنندگان خدمات * دستیابی به بهبود عملکرد بر طبق فاکتورهای کلیدی عملکرد مربوط به سطح بلوغ چهارم عنوان شده در راهبرد شهر پایدار هوشمند هـ) سطح پنجم بلوغ هدفی که در این سطح لازم است محقق شود بهبود مستمر شهر هوشمند پایدار می باشد. هرکدام از خدمات شهر بازرسی می شوند تا شیوه های عرضه ارزش بیشتر به شهروندان در عین کاهش هزینه عملیاتی مشخص شود. بکارگیری مدل بلوغ شهر هوشمند در ایران شهر هوشمند چارچوبی است که عمدتا از فناوری های اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای توسعه، گسترش و ترویج شیوه های توسعه پایدار و با هدف رفع چالشهای رو به رشد شهرنشینی، به وجود آمده است. پس شهر هوشمند در این حوزه موضوعیت یافته و با عنایت به این که مفهومی پویا بوده و فاکتورهای آن همیشه درحال تکامل است؛ باید مورد عنایت ویژه سیاستگذاران و برنامه ریزان قرار گیرد. درحقیقت با افزایش سطح توقعات و پدیدار شدن نیازهای جدید، تنها راهبرد، هوشمندسازی است که با کمک فناوری های نوین می تواند شهرها را روزآمدسازی کند. شهر هوشمند یک رویکرد آینده نگرانه برای کاهش موانع ناشی از افزایش بیش از پیش جمعیت و شهرنشینی سریع است که به نفع دولتها و همین طور توده مردم است. چالشهای شهری با عنایت به عوامل مختلف اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی از یک شهر به شهر دیگر متفاوت می باشد و از طرفی فناوری های نوین توانش های مشترک دارند و مسائل مشترک نیز میان شهرها وجود دارند که استفاده از تجربیات ابتکارات هوشمند شهری را به امری سودمند مبدل کرده است. بدین جهت مفهوم بلوغ شهر هوشمند برای این به وجود آمده که به هدفگذاری ها و برنامه ریزی های شهر هوشمند چارچوبی بدهد که علاوه بر تمرکز بر مشکلات منطقه ای از تجربیات جهانی نیز بهره گرفته شود و امکان همکاری میان شهرها را افزایش دهد. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در پیشنهادی اعلام نموده است: مدل بلوغ شهر هوشمند در ایران در شهر مشهد در یک مطالعه ارائه شده است و این مدل به عنوان مدل قابل بهره برداری انتخاب شده است. بطور مثال باتوجه به این امر که یکی از مسایل مهم کشور در آینده بحث انرژی است؛ شهر هوشمند می تواند بکارگیری از انرژی های تجدیدپذیر را تسهیل کند و از اتلاف منابعی مانند آب جلوگیری به عمل آورده و در رفع چالشهای شهری موجود موثر و یاری رسان مدیریت شهری باشد و تاب آوری شهرها بیشتر و قابلیت برنامه ریزی در آنها را افزایش دهد. در سال های اخیر موضوع شهر هوشمند در ایران مورد توجه قرار گرفته شده است و حتی پنج شهر تهران، مشهد اصفهان، تبریز و ارومیه به عنوان شهرهای هوشمند ایران معرفی شده اند. بدین سبب مدل بلوغ شهر هوشمند می تواند چارچوبی برای سنجش و ارزیابی میزان هوشمندی این شهرها، مقایسه و رقابت پذیری آنها در راستای تسهیل در راه دستیابی به این امر فراهم آورد. اولویت بندی مسایل اصلی در کشور همچون بهداشت و درمان، محیط زیست، انرژی، آموزش، توجه به استفاده از ظرفیت تکنولوژی های جدید در مدیریت بحران، جابجایی و ترافیک و گردشگری در تدوین برنامه شهر هوشمند حایز اهمیت است. ایجاد زیرساخت های لازم، بکارگیری پایگاه داده های متناسب، تحلیل داده ها بصورت بهنگام، استفاده از اینترنت اشیا و هوش مصنوعی می تواند در تسریع این امر موثر واقع شود. بدین جهت با عنایت به ضرورت حرکت در راه هوشمندسازی شهرها، سازمان شهرداریها و دهیاری ها در وزارت کشور ملزم است در اجرای وظایف قانونی خود چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی را نیز خصوصاً برای شهرهای کوچک تدوین کند. پس در جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی می تواند اجرای ماده قانون شهرداری ها مصوب ۱۳۳۴ را برای مطالبه تدوین و ابلاغ چارچوب مدل بلوغ شهر هوشمند بومی به شهرداریها از وزارت کشور مطالبه کند.

1402/02/04

15:22:53

5.0 / 5

383

تگهای خبر: اطلاعات , الكترونیك , انرژی , اینترنت

اگر مطلب را پسندیدید لایک کنید

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۶ بعلاوه ۴